Tiroid bezinin fazla tiroid hormonu salgılamasına “hipertiroidi” denir. Her ne nedenle olursa olsun tiroid hormon fazlalığına ise “tirotoksikoz” denir. Örneğin Hashimoto hastalığında tiroid hormon sentezi artmaz, tiroid hücreleri parçalanıp üretilmiş hormonlar kan dolaşımına geçer ve başlangıçta hipertiroidiye neden olur. Bu tablonun adı da “tirotoksikoz”dur.

Hipertiroidi nedenleri

Basedow Graves hastalığı

Toksik multinodüler guatr

Toksik adenom

Gebelik hipertiroidisi

Fazla iyot alımına bağlı hipertiroidi

Fazla tiroid hormonu alımına bağlı hipertiroidi

(Bu hastalıklar hakkında dfetaylı bilgi için  “Zehirli guatr” bölümüne bakabilirsiniz)

Hipertiroidi belirtileri

Hipertiroidi’de T3 ve T4 hormonu yüksek, TSH düşük bulunur. Klinik belirti vermeyen subklinik hipertiroidide ise T3 ve T4 hormonları normal, TSH düşük bulunur. Tanı koymak için anti TPO, anti Tg ve bazı hastalarda TSH reseptör antikoru bakılır.

Hipertiroidi tanısında tiroid hormonlarının yanı sıra tiroid sintigrafisi ve uptake denilen radyoaktif madde tutulumuna bakılır. Tiroiditlerde uptake düşüktür ancak Basedow hastalığı gibi diğer hipertiroidi nedenlerinde uptake yüksektir.

Hipertiroidi belirtileri

Halsizlik, sinirlilik, çarpıntı, sıcağa tahammülsüzlük, kilo kaybı, terleme, ishal, nefes darlığı, iştah artmasına karşın zayıflama, adet kanamasında azalmadır. Hastaların bir bölümünde gözlerde dışarı çıkıklık görülebilir.

Hipertiroidi komplikasyonları nelerdir?

Hipertiroidi mutlaka doktor kontrolünde takip edilmesi gereken bir hastalıktır. Tedavi edilmemesi veya yetersiz tedavi edilmesi hipertiroidi krizine neden olabilir ve ölümle bile sonuçlanabilir.

Komplikasyonlar şunlardır;

• Kalpte ritm sorunları (Atrial fibrilasyon)
• Kalp yetmezliği
• Düşükler
• Osteoporoz (Kemik erimesi)
• Kemik kırıkları

Hipertiroidi tedavisi

Hipertiroidide ilk tedavi şekli antitiroid iaçların kullanımıdır. Bu ilaçlar tiroid hormonlarının sentezini durdurarak etki ederler. Genellikle Metimazol kullanılır. Bazı özel durumlarda ve gebelerde propiltiourasil kullanılır. Antitiroid ilaçlar yan etkileri nedeni ile ömür boyu kullanılamaz. 6 ay-1 yıllık tedavi sonrası hipertiroidi için kalıcı tedavi planlanır. Kalıcı tedavi hipertiroidinin nedenine göre cerrahi veya atom (radyoaktif iyot) tedavisidir.

Antitiroid ilaçların yan etkileri

Metimazol ve propiltiourasil’in çok önemli yan etkileri vardır. Agranülositoz, toksik hepatit, sarılık, kaşıntı, eklem ağrısı bunlar arasındadır. İlaç kullanımı sırasında hastalar bu etkiler açısından uyarılır.

Periodik zamanlarda karaciğer enzimleri ve kan sayımı ile hastalar takip edilir. Karaciğer enzimleri yükselince ve nötrofil sayısı 1500’ün altına inerse ilaçlar kesilir. İlaçlar kullanılırken boğaz ağrısı ve ateş olursa ilaç derhal kesilir ve takip eden doktora haber verilmelidir.