Guatr Nedir? Nedenleri, Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri

Guatr Nedir?

Tiroid bezinin büyümesine “guatr” denir. Bu büyümede nodül gelişimi yoksa ve hormonlar normal ise “diffuz guatr” veya “basit guatr” olarak adlandırılır. Guatr bir toplumun %10’undan fazlasında bulunursa “endemik guatr” adı verilir. Türkiye de endemik bir bölgedir.

Guatr Nedenleri

Diffuz guatrın en sık nedeni iyot eksikliğidir. İyot eksikliği olduğu zaman tiroid hormonlarının yapımı azalır, bunu üzerine beyindeki hipofiz bezi TSH hormonunu salgılayarak tiroid bezinin büyümesine neden olur. Lahana ve lahana türevi besinler, darı guatr yapan maddeler barındırır ancak bu gıdaların kesilmesi veya kısıtlanması önerilmemektedir. Bunların dışında selenyum eksikliği de guatr oluşumuna etkendir.

Muayenede tiroid bezi nodülsüz yani diffuz olarak büyümüştür. Hormonlar normaldir. Antikorlar negatiftir. Hormon (Levotiroksin) tedavisi çocuklar ve gençlerde önerilebilir. Guatr büyükse ve bası bulguları varsa ameliyat önerilir.

Guatr Belirtileri

Guatr bazı hastalarda hiç belirti vermezken, bazı hastalarda boyunda şişliğin yanında yutma güçlüğü, öksürük, nefes darlığı ve ağrıya yol açabilir. Guatrda tiroit bezinin az veya çok hormon salgılamasına bağlı belirtiler de görülür. Yetersiz hormon salgılanması durumunda kilo alma, uyku hali, uyuşukluk, kuru ve kaba cilt, kabızlık, halsizlik ve saç dökülmesi görülebilir. Normalden fazla hormon salgılandığında ishal, çarpıntı, baş ağrısı, titreme, sinirlilik ve bulantı görülebilir.

Guatr Tedavisi

Guatr tedavisinde ilaç tedavisi, radyoaktif iyot tedavisi ve cerrahi tedavi yöntemlerinden bir veya bir kaçı uygulanabilir. Hastada hormon eksikliği saptanmışsa hormon ilaçları kullanılır. Tam tersine hormon fazlalığı varsa tiroit hormonunu baskılayacak ilaçlar ve radyoaktif iyot tedavisi uygulanır. Nodüler guatrda cerrahi tedavi uygulanabilir. Cerrahi tedavide tiroit bezinin bir kısmı veya tamamı çıkarılabilir. Guatrda cerrahi kararı hastanın hormon düzeyi, kanser varlığı, yutma veya solunum bozukluklarının olması ya da kozmetik nedenlere bakılarak verilmektedir. Guatr ameliyatlarında bazı komplikasyonlar oluşabilir. Operasyondan sonra ses kısıklığı ses tellerinin hasar görmesi sonucu oluşur. Cerrahi operasyon esnasında paratiroid bezler yanlışlıkla çıkarılırsa hastada kalsiyum eksikliği gelişir. Bu durumda hastaya ilaç olarak kalsiyum vermek gerekir.